Aşırı Stres ve Uykusuzluk Epilepsi Nöbetlerine Yol Açabilir
Toplumda "Sara" hastalığı olarak bilinen epilepsi, her yaş grubunda görülen hastalıklardan biridir. Enfeksiyon, yüksek ateş, aşırı alkol kullanımı, uykusuzluk ve yoğun stres gibi günlük hayatta karşı karşıya kaldığımız durumlar da epilepsi nöbetlerine yol açabilir.
Memorial Hizmet Hastanesi Nöroloji Bölümü Uzmanları, epilepsi nöbetlerinin nedenleri ve tedavi şekli hakkında bilgi verdi.
Epilepsi en çok yaşlılarda ve çocuklarda görülüyor
Beyin, milyarlarca sinir hücresi, bunların uzantıları ve aradaki destek dokulardan oluşmuştur. Her sinir hücresi elektrik akımı üretme ve bunu diğer hücrelere iletme yeteneğine sahiptir. Epileptik nöbetler ya da ataklar, az ya da çok yaygın beyin hücrelerinin anormal, aşırı aktivitesi sonucu ortaya çıkan geçici klinik olaylardır. Genellikle kısa sürelidir, beynin etkilenen bölgesine göre farklı şekilde görülür.
Epilepsi, tekrarlayan nöbetler hastalığıdır. Nöbet geçiren her insan epilepsi hastası değildir. Epilepsi tanısı, tekrarlayan 2 ya da daha fazla nöbet hikayesi olan hastada nöroloji uzmanı tarafından yapılan çeşitli araştırma ve tetkikler sonrasında konulabilir. Epilepsi hastalığı dünyada % 1 oranında görülmektedir. Kadın ve erkeklerde görülme oranı eşittir. Epilepsi nöbetleri her yaşta görülebilir fakat sıklıkla çocuklar ve yaşlılar etkilenir.
Epilepsi nöbetleri kişiden kişiye göre farklılık gösteriyor
Epilepsi nöbetlerinin değişik türleri mevcuttur. 40`ın üzerinde nöbet tipi tanımlanmıştır. Buna rağmen herkesin geçirdiği nöbet kendine özgü bazı farklılıklar gösterebilir. Bu durum bazı hastalarda epilepsi tanısının konulmasını güçleştirir, tanı konması uzun yıllar alabilir. Gelişen tanı yöntemleri sayesinde epilepsi tanısı daha kolay ve doğru konulabilmektedir. Epilepsi nöbetleri; "parsiyel" (beyinde bir bölgeye sınırlı başlayan nöbetler) ve "jeneralize" (beyinde yaygın olarak başlayanlar) olarak iki çeşittir. Ne tür nöbet olduğunun bilinmesi büyük önem taşımaktadır. Çünkü bu hangi epilepsi ilacının daha etkili olacağı konusunda yol göstericidir.
Ergenlik çağında epilepsiye dikkat!
Epilepsi nöbetleri hayatın herhangi bir döneminde başlayabilir. Bütün epilepsi hastalarının 3/4'ünde 20 yaşından önce, özellikle de ilk üç yaş içinde ve ergenlik çağına yakın zamanlarda görülür. Epilepsi kalıtsal bir hastalık değildir. Epilepsi hastalığı anne-babadan çocuğa geçmez fakat bazı ailelerde epilepsi gelişme eğilimi daha fazladır. Epilepsi oluşumu için ayrıca bunu tetikleyecek bir takım dış faktörlerin de bulunması gereklidir.
Epilepsi nöbetlerinin nedenleri;
Olguların yarısından fazlasında bir neden saptanmaz. Diğer bilinen nedenler ise;
- Doğum öncesi veya sonrasındaki enfeksiyonlar, doğum travmaları, beynin oksijensiz kalması,
- Santral sinir sistemi enfeksiyonları,
- Kazalar,
- Beyin tümörleri,
- Beyin kanaması veya damar tıkanıklığı (serebrovasküler hastalıklar)
- Aşırı alkol tüketimi
- Uykusuzluk
- Enfeksiyon, yüksek ateş
- Yoğun stres
- Uzun süreli bilgisayar oyunları ve parlak ışıklara maruz kalmak
Hasta öyküsü teşhisin konulmasında etkin rol oynuyor
Epilepsi tanısı konurken hasta ve yakınlarının verdiği bilgiler çok önemlidir. Bazı durumlarda tek başına nöbet öyküsü ile teşhis koyulabilir. Ayrıca kısa süreli EEG (elektroensefalografi), uyku EEG`si kraniyal görüntülemeler ve kan tahlili ayırıcı tanı yapmak açısından gereklidir.
Tedavide ilaç kullanımı önemli
Epilepsi tedavisinde en önemli nokta, nöbetleri durdurmak için seçilen ilaçların düzenli ve dikkatli kullanımıdır. Her beş hastanın dördünde, uygun ilaç seçilip yeterli dozda kullanıldığında nöbetler durur. Genellikle tek bir epilepsi ilacı ile tedaviye başlanır. Doz yavaş yavaş artırılır. Eğer ilaç yetersiz kalırsa ikinci bir ilaç tedaviye eklenir veya ilaç değiştirilebilir.
Her anti epileptik ilacın etki mekanizması farklı olduğundan hastanın nöbet tipine uygun olarak ilaç seçilir. Düşük dozla başlanarak yavaş yavaş artırılır. Bu arada ilacın kan düzeyi, belirli aralıklarla da yan etkilerini izlemek için kan tahlilleri incelenir. Bu dönemde hastanın doktoru ile sıkı irtibatta olması gerekir. İlaca bağlı en sık yan etkiler uyku hali, baş dönmesi ve dengesizliktir. Birkaç hafta içinde bu etkiler kaybolur. Epilepsi bazı tipleri dışında süreklilik arz eden bir hastalıktır. Ömür boyu ilaç tedavisi gerekli olabilir. Bu nedenle hastanın mutlaka bir nöroloji uzmanı tarafından düzenli olarak takibi önerilir.